Besluit vaststelling beleidsregels en subsidieplafond subsidiëring Subsidieregeling [...] Zaken 2006 (Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid)

Om in aanmerking te kunnen komen voor subsidie in het kader van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid dienen activiteiten uitvoering te geven aan een door de aanvrager ontwikkelde Theory of Change (ToC) gericht op de volgende doelstelling:

Realiseren van duurzaam bodemvruchtbaarheidsbeheer, dat bijdraagt aan een ecologisch houdbare voedselproductiviteitsverbetering en toegenomen weerbaarheid en schokbestendigheid van kleinschalige boeren en/of veehouders in de Sahel/West Afrika en Oost en Centraal Afrika.

Om bovenstaand doel te bereiken dient een Theory of Change te worden uitgewerkt.

In de Theory of Change dient aangegeven te worden hoe de volgende duurzame impact gerealiseerd wordt:

• • Landbouwgrond is zodanig geconverteerd naar ecologisch houdbaar gebruik;

• • dat kleinschalige voedselproducenten, met name vrouwen, hun productiviteit duurzaam kunnen verbeteren;

• • en weerbaarder zijn tegen klimaatverandering en (klimaat)schokken;

Om deze impact te bewerkstellingen heeft het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid een looptijd van 10 jaar.

Aanpak

Bodemvruchtbaarheidsbeheer vormt de kern van aanpak en resultaatbereik. Ecologische houdbaarheid wordt daarbij context-specifiek ingevuld (geen one-size-fits-all oplossingen), met het oog op duurzame impact. Dat laatste vereist een brede benadering. Zie schematische weergave hieronder.

Met als uitgangspunt bodemvruchtbaarheidsbeheer is het van belang dat relevante aspecten van het landbouw- en voedselsysteem in ogenschouw worden genomen, in zoverre ze noodzakelijk zijn om de duurzaamheid van verbeterde bodemvruchtbaarheid te garanderen. Omdat dit subsidieprogramma zich voornamelijk richt op bodemvruchtbaarheid, is het zaak dat wordt aangesloten bij andere programma’s/interventies die inzetten op de bovengenoemde relevante aspecten (landschap, randvoorwaarden).

Er dient nadrukkelijk te worden voortgebouwd op in de afgelopen decennia opgebouwde kennis en ervaring. De nadruk kan zowel liggen op het uitbreiden en opschalen van bewezen effectieve benaderingen en interventies als op innovaties, beide in aansluiting op grotere regionale initiatieven. Om schaal te bereiken is het bovendien belangrijk dat activiteiten goed ingebed zijn in de lokale context en een aanzienlijk bereik hebben. Aansluiting bij vigerende nationaal/lokaal beleid en strategieën evenals het betrekken van lokale actoren is essentieel, evenals een expliciete exit-strategie.

Voor het zo effectief en efficiënt mogelijk bijdragen aan de algemene doelstelling van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid zijn voor de aanpak de volgende punten van belang:

• 1) Focus op geïntegreerde benadering van bodemvruchtbaarheidsbeheer; combinatie van lokale agro-ecologische technieken, nature-based solutions en externe kennis en inputs (met name van meststoffen), met daarbij een sterke link met klimaatadaptatie, agrobiodiversiteit, waterbeheer, en ketenontwikkeling.

• 2) Gender strategie; gerichte maatregelen die passen bij verbeterd bodemvruchtbaarheidsbeheer door vrouwelijke producenten, waarbij de belangen van deze producenten op regionaal, nationaal en lokaal niveau worden geborgd.

• 3) Inbedding in lokale en nationale structuren en aansluiting bij vigerende beleids- en uitvoeringsplannen.

• 4) Functionele en effectieve aansluiting bij één of meer bestaande initiatieven van regionale, bij voorkeur (inter)gouvernementele organisaties, gericht op het versterken van kleinschalige landbouwsystemen met aanzienlijk bereik in termen van geografie en doelgroep; het is hierbij essentieel dat die aansluiting institutioneel wordt verankerd.

Het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid beoogt activiteiten te subsidiëren waarmee direct en meetbaar wordt bijgedragen aan (tenminste) de volgende resultaatsgebieden van het Nederlandse voedselzekerheid-, water- en klimaatbeleid:

• • Land(bouwgrond) is geconverteerd naar ecologisch houdbaar gebruik;

• • Kleinschalige voedselproducenten (m/v) hebben hun productiviteit verhoogd;

• • Kleinschalige voedselproducenten (m/v) en hun agro-ecosystemen zijn minder kwetsbaar voor de huidige en te verwachten gevolgen van klimaatverandering en andere schokken door verhoogde weerbaarheid en/of verminderde blootstelling.

Om die bijdrage inzichtelijk te maken op output en outcome niveau, is het van belang dat in ieder geval de volgende standaardindicatoren uit het BZ-resultatenraamwerk op voedselzekerheid en water worden gehanteerd (Appendix 4), te meten volgens een internationaal gevalideerde methodologie (inclusief baselines en counterfactuals voor outcomes):

De in het kader van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid beschikbare subsidiemiddelen zijn bedoeld voor activiteiten die uitvoering geven aan een door de aanvrager ontwikkelde Theory of Change (ToC) gericht op de algemene doelstelling van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid zoals benoemd onder hoofdstuk 2.1.

Voor subsidie komen niet in aanmerking die activiteiten genoemd onder drempelcriterium 13.

De looptijd van de subsidie is van 1 november 2023 tot en met 31 december 2033. Per regio wordt het te verlenen bedrag in twee fases beschikbaar gesteld: periode 2023 t/m 2028 (fase 1) en 2029 t/m 31-12-2033 (fase 2). Het subsidiebedrag wordt in periodieke jaarlijkse voorschotten betaald op basis van liquiditeitsprognoses.

In het laatste jaar van fase 1, in Q2 van 2028, laat het Ministerie van Buitenlandse Zaken een externe evaluatie uitvoeren van de tot dan toe behaalde resultaten en een inschatting van de kans op succesvol resultaatbereik in de tweede fase.

Tegelijk met het jaarplan voor 2029 dient met het oog op die tweede fase een uitwerking van de in fase 2 van het selectieproces ingediende opschalings- en exit-strategie te worden ingediend, samen met een bijgewerkt/geactualiseerd overzicht van werkzaamheden, doelstellingen, resultaten, verwachte effecten en een liquiditeitsbehoefte voor de periode 2029 t/m 2033.

Bij een voldoende positieve evaluatie en voldoende positief oordeel van genoemde strategie worden de kosten verbonden aan de activiteiten uit te voeren in de tweede fase subsidiabel waarna het resterende subsidiebedrag via periodieke voorschotten wordt betaald. Ten behoeve van het laatste financieringsjaar wordt maximaal 90% van de voor dat jaar aangevraagde middelen als voorschot betaald. Na vaststelling van de subsidie vindt de finale verrekening plaats.

De rapportages aan de minister over de uitvoering van de gesubsidieerde activiteiten en over de daarmee behaalde resultaten strekken zich uit tot en met 31 december 2033. Gedurende het genoemde subsidietijdvak (2023 t/m 2033) dient de subsidieontvanger aan de doelstellingen van de subsidie en verplichtingen van de subsidie te blijven voldoen en blijven de in dit subsidiebeleidskader neergelegde beleidsregels van toepassing. Nadere informatie over de aan de subsidies te verbinden verplichtingen is te vinden in hoofdstuk 5.

De subsidiabele kosten worden genoemd en toegelicht in het budgetmodel dat verplicht moet worden gehanteerd voor de in fase 2 van het selectieproces in te dienen begroting (Appendix 5).

Voor het bepalen van (de omvang van) de kosten die in aanmerking komen bij het bepalen van de subsidie gelden de volgende uitgangspunten:

• • uitsluitend kosten die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van activiteiten waarvoor subsidie wordt gevraagd en die redelijkerwijs niet uit eigen middelen of op andere wijze kunnen worden bekostigd komen in aanmerking11;

• • uitsluitend kosten gemaakt vallend in de looptijd zoals aangegeven in de beschikking;

• • kosten voor materiaal en afschrijvingskosten van investeringen met betrekking tot het uitvoeren van deze activiteiten zijn subsidiabel;

• • kosten voor diensten van derden waarbij een externe partij wordt gecontracteerd en waarvoor achteraf wordt gefactureerd zijn subsidiabel;

• • kosten worden aan lokale maatstaven getoetst en op redelijkheid;

• • kosten voor de audit. Het door het Ministerie gehanteerde nieuwe accountantsprotocol 2022 stelt de eis om een rapport van bevindingen toe te voegen. Dit brengt hogere kosten voor de accountantscontrole met zich mee dan voor een controle zonder rapport van bevindingen. Hou hier rekening mee bij het opstellen van het activiteitenbudget.

In alle gevallen geldt dat de middelen zoveel mogelijk ten goede moeten komen aan en ingezet worden op de beoogde veranderingen voor de doelgroep. Indirecte kosten – zoals gedefinieerd in het budgetmodel – dienen tot een minimum te worden beperkt, waarbij een absoluut maximum geldt van 15% van het totaal aangevraagde subsidiebedrag. Dat laatste is, in geval er geen sprake is van aanvullende financiering van derden, gelijk aan het totaal van alle subsidiabele kosten van de aanvrager of van de gezamenlijke alliantiepartners voor de uitvoering van de gesubsidieerde activiteiten. Nadere informatie hierover is te vinden in het budgetmodel (Appendix 5).

Niet subsidiabel zijn in ieder geval de volgende kosten:

• • kosten voor het ontwikkelen van de aanvraag en het aanvragen van subsidie en andere kosten die vóór ontvangst van de subsidieverleningsbeschikking zijn gemaakt;

• • omzetbelasting die door de aanvrager, penvoerder of mede-indiener kan worden verrekend;

• • kosten veroorzaakt door inflatie en wisselkoersschommelingen groter dan 5% van de totale subsidiabele kosten;

• • investeringskosten en afschrijvingen die niet zijn gelieerd aan activiteiten in het kader van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid;

• • kosten van tenaamstelling en instandhouding van rechten van intellectueel eigendom;

• • dat deel van de totale indirecte kosten dat het toegestane maximum van 15% van het gevraagde subsidiebedrag overschrijdt (wanneer bijvoorbeeld de totale indirecte kosten uitkomen op 20%, wordt 5% daarvan aangemerkt als ‘niet-subsidiabel’).

Deze uitgangspunten moeten gehanteerd worden bij de in te dienen begroting, die wordt meegestuurd met het programmavoorstel in fase 2.

Voor de drempelcriteria geldt dat een aanvraag aan alle criteria moet voldoen (fase 1.A). Indien een aanvraag niet aan alle drempelcriteria voldoet, wordt zij afgewezen en niet verder beoordeeld.

• 1.

  • a. De aanvrager/in geval van een aanvraag namens een alliantie de penvoerder is een niet op winst gerichte organisatie die in het bezit is van rechtspersoonlijkheid naar burgerlijk recht.

  • b. In geval van een aanvraag namens een alliantie zijn alle mede-indieners organisaties die in het bezit zijn van rechtspersoonlijkheid naar burgerlijk recht.

• 2. De aanvrager/penvoerder heeft uitgaven die in de boekjaren 2017–2021 ten minste € 20 miljoen per jaar bedragen.

• 3. Gedurende de periode 2017–2021 had de aanvrager, of in geval van een aanvraag namens een alliantie: de alliantie gezamenlijk, een gemiddelde uitgave van minimaal € 5.000.000 per jaar specifiek gericht op bodemvruchtbaarheid in totaal in de gekozen landen waarvoor de aanvraag wordt ingediend.

• 4. Gedurende de periode 2017–2021 was gemiddeld ten minste 25% van de totale jaarlijkse inkomsten van de aanvrager, afkomstig uit bronnen anders dan directe subsidies en/of bijdragen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (inclusief ambassades). In geval van een aanvraag namens een alliantie geldt dit criterium voor de gehele alliantie. Dat wil zeggen dat indien één van de alliantieleden gemiddeld minder dan 25% van de totale jaarlijkse inkomsten uit andere dan BZ-subsidies of -bijdragen verwerft, dit kan worden gecompenseerd door een ander alliantie lid.

• 5. De aanvrager is als organisatie geregistreerd in elk van de landen waar de activiteiten waarvoor de subsidie wordt aangevraagd, worden uitgevoerd. In geval van een aanvraag namens een alliantie dienen één of meerdere alliantiepartners geregistreerd te staan.

• 6. De aanvrager/penvoerder is in staat tot een adequaat financieel beheer en kan door ervaringsdeskundigheid met betrekking tot de activiteiten als die waarvoor subsidie wordt gevraagd een doelgerichte en doelmatige uitvoering van de activiteiten waarborgen.

• 7. De aanvrager/penvoerder toont aan dat hij, en, in geval van een aanvraag namens een alliantie, ook de mede-indieners, een integriteitsbeleid heeft/hebben vastgesteld. De aanvrager/penvoerder toont aan dat hij, en, in geval van een aanvraag namens een alliantie, ook de mede-indieners, procedures heeft/hebben ingevoerd om aan dat beleid toepassing te kunnen geven. Dit integriteitsbeleid en deze procedures zijn er om ernstige vormen van grensoverschrijdend gedrag, daaronder begrepen seksuele misdragingen en racisme, jegens medewerkers en derden bij de uitvoering van de activiteiten waarop de aanvraag betrekking heeft door de aanvrager/penvoerder, eventuele mede-indieners en de door hem/hen ingeschakelde partijen, zo veel mogelijk te voorkomen, in voorkomend geval te onderzoeken, met passende maatregelen zo spoedig mogelijk te doen beëindigen en de gevolgen daarvan te mitigeren. De procedures zijn zodanig ingericht dat een tijdige melding van incidenten aan de minister is gewaarborgd.

• 8.

  • A. De bezoldiging van de individuele leden van management en bestuur van Nederlandse aanvragers, penvoerders en mede-indieners, zijnde rechtspersonen of instellingen bedoeld in artikel 1.3 van de Wet Normering Topinkomens, voldoet uiterlijk met ingang van het tijdvak waarvoor subsidie wordt gevraagd aan de voor hen krachtens die wet geldende maximale bezoldiging.

  • B. De maximale bezoldiging van de individuele leden van management en bestuur van andere dan de in criterium D.8.A bedoelde aanvragers, penvoerders en mede-indieners staat met ingang van het tijdvak waarvoor subsidie wordt gevraagd in redelijke verhouding tot het niveau van de functie, de geografische ligging en de omvang en complexiteit van de organisatie.12

• 9. In het geval van een aanvraag door een penvoerder namens een alliantie omvat de aanvraag een namens elk van de alliantieleden (penvoerder en mede-indiener(s)) getekende samenwerkingsovereenkomst, waarin met het oog op het uitvoeren van de activiteiten waarvoor de subsidie wordt aangevraagd in ieder geval afspraken zijn neergelegd over:

  • a. de wijze waarop elk van de alliantieleden bijdraagt aan de werkzaamheden van de alliantie;

  • b. de wijze waarop de besluitvorming in de alliantie plaatsvindt;

  • c. de wijze waarop de kosten en de risico’s worden gedeeld over de alliantieleden;

  • d. de wijze waarop de alliantieleden naleving door de penvoerder van de aan een subsidie verbonden verplichtingen jegens de minister waarborgen, inclusief de zorg voor gezamenlijke geaggregeerde rapportages (inclusief IATI-rapportages);

  • e. de wijze waarop de alliantieleden elkaar informeren, in het bijzonder over hun financiële gezondheid;

  • f. de wijze waarop de samenwerking kan worden aangepast;

  • g. de wijze waarop elk van de alliantieleden betrokken is bij het monitoren en evalueren van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten.

• 10. De aanvrager/penvoerder heeft niet eerder als aanvrager/penvoerder een aanvraag ingediend voor een subsidie in het kader van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid.

• 11. De aanvraag betreft activiteiten die worden uitgevoerd in en/of gericht zijn op:

  • a. Landen in de Sahel/West Afrika, waarbij minimaal de helft van de gekozen landen voedselzekerheid-focuslanden van de Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in de Sahel/West Afrika moeten zijn, namelijk Burkina Faso, Mali, Niger, Benin; OF:

  • b. Landen in Oost en Centraal Afrika, waarbij minimaal de helft van de gekozen landen voedselzekerheid-focuslanden van de Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in Oost Afrika moeten zijn, namelijk: Ethiopië, Soedan, Zuid Soedan, Kenia, Oeganda, Burundi, Mozambique.

• 12. De activiteiten waarvoor subsidie wordt aangevraagd zijn gebaseerd op een door de aanvrager ontwikkelde Theory of Change gericht op de algemene doelstelling van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid, namelijk het realiseren van duurzaam bodemvruchtbaarheidsbeheer, dat bijdraagt aan een duurzame voedselproductiviteitsverbetering en toegenomen weerbaarheid en schokbestendigheid van kleinschalige boeren en/of veehouders in de onder D.11 genoemde regio’s en landen.

• 13. Voor subsidie komen niet in aanmerking:

  • a. activiteiten die proselitisme (mede) beogen;

  • b. activiteiten die op winst gericht zijn;

  • c. activiteiten waarvoor reeds rechtstreeks of middellijk een subsidie of bijdrage van het Ministerie van Buitenlandse Zaken wordt ontvangen;

  • d. activiteiten van organisaties die reeds ten laste van de begroting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken een instellingssubsidie ontvangen waarvan de werkingsduur zich uitstrekt tot in het subsidietijdvak van het Subsidieprogramma Bodemvruchtbaarheid.

• 14. De activiteiten starten 01 november 2023, en worden uiterlijk op 31 december 2033 afgerond.

• 15. De aanvrager/penvoerder vraagt minimaal EUR 98.000.000 en maximaal EUR 100.000.000 aan.

Fase 1.B van het selectieproces bevat een kwalitatieve toets van organisatie/track record en van concept notitie aan de hand van de criteria genoemd onder 4.2.1 respectievelijk 4.2.2. Om in aanmerking te kunnen komen voor een subsidie zal voor beide onderdelen van fase 1.B in elk geval 65% van het maximaal aantal per onderdeel te behalen punten moeten worden gescoord.

In fase 2 vindt een kwalitatieve toets plaats van de tijdig ingediende volledige programmavoorstellen (programmavoorstel toets). Ten einde in aanmerking te kunnen komen voor subsidie dient in elk geval 70% van het maximaal aantal te behalen punten te worden gescoord. De kwaliteit van de programmavoorstellen wordt beoordeeld via de volgende criteria:

• 1. De mate waarin overtuigend en methodologisch consistent is uitgewerkt:

  • a. op welke wijze de voorgestelde activiteiten leiden tot de te bereiken outputs (bereik: aantal hectare, aantal kleinschalige voedselproducenten, aantal stroomgebieden), en outcomes (effect op duurzaamheid van landgebruik en -beheer, efficiëntie van watergebruik, weerbaarheid, productiviteit en zeggenschap van vrouwen);

  • b. de samenhang tussen deze resultaten (link tussen omvang van bereik (output) en de grootte van het beoogde effect (outcome).

• 2. De mate waarin er sprake is van:

  • a. een evenwichtige verdeling van budget over de gekozen landen en regionale, landen-overstijgende inzet.

  • b. ‘value for money’ per land en regionaal (landen overstijgend). ‘Value for money’ is een combinatie van efficiëntie en effectiviteit.

• 3.

  • a) De mate waarin een contextanalyse is uitgevoerd met aandacht voor:

    • • het institutionele landschap;

    • • nationale/lokale/regionale beleids- en uitvoeringsplannen;

    • • lokale belangen, machtsverhoudingen en representatie/organisatie;

  • b) de mate waarin die analyse is doorvertaald in de interventiestrategie.

• 4.

  • a) De mate waarin effecten en trends van klimaatverandering zijn geanalyseerd en b) de mate waarin die analyse is door vertaald in de interventiestrategie.

• 5.

  • a) De mate waarin genderaspecten zijn geanalyseerd en b) de mate waarin die analyse is door vertaald in de interventiestrategie.

• 6. De mate waarin het uitgewerkte programmavoorstel erop inzet om:

  • a. met de voorgestelde activiteiten een blijvend, duurzaam effect te hebben op de beoogde doelgroepen;

  • b. de interventie-strategie institutioneel en lokaal in te bedden.

• 7. De mate waarin de aanvrager/alliantie een Monitoring, Evaluation & Learning framework heeft uitwerkt met kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren en methodologieën voor resultaatmeting die corresponderen met:

  • a. de in dit subsidiebeleidskader genoemde indicatoren;

  • b. de door de aanvrager/alliantie ontwikkelde Theory of Change.

• 8. De mate waarin is uitgewerkt hoe in de loop van de tijd meer nadruk wordt gelegd op het uitbreiden en opschalen van bewezen effectieve benaderingen en interventies.

• 9. De mate waarin wordt ingezet op samenwerking met lokale/regionale (intergouvernementele) organisaties, overheden, kennisinstellingen en private sector in de landen waar de activiteiten waarvoor subsidie wordt gevraagd zullen worden uitgevoerd.

• 10. De mate waarin per land, regionaal en in totaliteit voor de activiteiten waarvoor subsidie wordt gevraagd de relevante context-risico’s en programma-risico’s zijn beschreven, geanalyseerd en geadresseerd in een adequaat risicomanagement-systeem.

• 11. De mate waarin suggesties en aanbevelingen die in de uitnodiging voor fase 2 van het selectieproces zijn gedaan op basis van de uitkomsten van de beoordeling van de aanvraag in fase 1.B zijn opgevolgd.